اسفندیار آقاجانی
اسفندیار آقاجانی

اسفندیار آقاجانی

عکس های قدیمی خطبه سرا- ارسالی سهیل پور مهر

اقای شمشادی راننده، سالار بورمهر ، و دو تن از عزیزان مشایخ.....


اولین بولدزری که به ییلاق خطبه سرا رفت ...سال 1375




جلسه ای با مسئولین بخش


در گذر زمان ...........

قبری ساده در قبرستان پره سر




به قبرستان گذر کردم کم وبیش

بدیدم قبر دولتمند و درویش

نه درویش بیکفن در خاک رفته

نه دولتمند برده یک کفن بیش

 بابا طاهر عریان

حاج نجفقلی بیگ عزیزی

عکس قدیمی چوبر ـتالش (دهه پنجاه)

سمت راست نفر اول حاج نجفقلی بیگ عزیزی
ارسال عکس :کامیار آقایی چوبر

مسجد سفید ( اسپی مزگت )






نیایشگاه باستانی اسپی مزگت [۱] مربوط به دوره ساسانیان است و در ۸۰ کیلومتری باختر شهر رشت و در کنارهٔ راست رودخانه ی دیناچال جای دارد.

واژه اسپی مزگت به معنای مسجد سفید است. واژهٔ مسجد در زبان عربی هم بر گرفته از همین واژه کهن ایرانی است.

هم مسجدی در خیابان فلسطین شهر سنه دژ (سنندج) هم مزگت احمدی نسب است که گواه کاربرد این نام در میان همه ی ایرانیان است.

کلمه مزگت در ایران باستان به معنای مسجد است . هم اکنون در بخش خورو بیابانک در شرق استان اصفهان به مسجد ، مزگت می گویند.
https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%BE%DB%8C_%D9%85%D8%B2%DA%AF%D8%AA


نشانه‌های معماری این بنا بیانگر مذهبی بودن آن است که پیش از اسلام آتشکده زرتشتیان بوده است و پس از اسلام با نام مسجد محل عبادت مسلمانان خوانده شد. بعضی‌ها معتقدند این مسجد توسط عبدالله بن عمر بنا شده به همین دلیل است که به آن «مسجد عبداللهی» هم می‌گویند. روی یکی از دیوارهای آن کتیبه‌ای کوفی که روی آن آیه «لم یخش الا الله فعسی اولئک آن یکونوا من المهتدین» از سوره توبه حک شده، به روشنی نمایانگر است اما کتیبه‌های دیگر خوانا نیستند.....

اسپی ‌مزگت در کتاب «از آستارا تا استارآباد» دکتر منوچهر ستوده، ایران‌شناس و جغرافیدان، یکی از عجایب هشت‌گانه گیلان به شمار آمده است. وی در این کتاب نوشته‌ است: «این بنا که امروزه روی در خرابی و فنا دارد، باید روزی در محلی آباد و معروف بنا شده باشد، اما در هیچ‌‌یک از کتب تاریخی محلی و سفرنامه‌های خارجیان و ایرانی‌ها نامی از این مسجد نیامده است. عجیب‌تر اینکه رابینو نیز این بنای تاریخی را از قلم انداخته است... .» دو مسیر به مسجد سفید منتهی می‌شود که یکی از آنها از میان پارک جنگلی دکتر درستکار می‌گذرد که با درختان راست‌قامت تزئین شده است. جاده آسفالت نشده به شما این توفیق اجباری را می‌دهد که از زیبایی مسیر بهره‌مند شوید. در ورودی مسجد اطلاعاتی از مسجد و مشخصات آن در معرض دید بازدیدکنندگان قرار گرفته که متاسفانه مانند بیشتر کارهای سازمان میراث فرهنگی، اشتباه فاحش املایی در متن لاتین آن وجود دارد. بهتر بود که فردی آشناتر به زبان انگلیسی را استخدام می‌کردند زیرا دلیل استفاده از زبان انگلیسی در اماکن تاریخی این است که مورد بازدید توریست‌ها قرار می‌گیرند.
http://fdn.ir/content/view/68628/87/



جاروی تله گشنی -منطقه تالش

تله گشنیه گز(تالشی به معنی تله /تلخ -گشنیز نام نوعی گیاه و گزی/جارو)

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

جارویی تله گشنی یاتیله کشی جارویی هست که از گیاهی که به طور خودرو در منطقه تالش می روید درست می کنندروستاییان این گیاه را اوایل مهر ماه بریده و بسته بندی کرده و  سپس مدتی در انبار  نگه می دارند تا خشک شده و سپس دسته بندی می کنند و از اون برای جاروکردن حیاط خانه استفاده می کنند..این گیاه در اططلاح محلی به تیله کشی معروف می باشد.


به گیاه تیله کشی در گویش گیلکی گندم واش می گویند.

ساختمان قدیمی مرحوم عباد معیری ـ مدرسه دخترانه قدیمی تالش

 بنای قدیمی نرسیده به میدان اصلی شهرستان تالش، نرسیده به شبکه بهداشت
این ساختمان در دهه 50 مدتی  دبیرستان دخترانه بود .این عکس در فروردین 95 گرفته شده است و مالک  اصلی  این ساختمان متعلق است به  مرحوم عباد معیری .



یک روز خوب

کاووس پورشمس -خداد حبیب پور -کامران معافی-عارف ارجمندی -خودم
جمعه 21 اسفند 1394

شهید جعفر روستا همراه اقای اسدپور

عکس منتشر نشده از شهید جعفر روستا درزمان عضویت دربسیج لیسار همراه اقای اسدپور
با تشکر از حاج طهماسب روستا

فعالین مشروطه تالش

فعالین مشروطه تالش  به روایت کتاب گیلان در جنبش مشروطیت نوشته ابراهیم فخرایی
حاجی ملا علی ،سید اشرف، عباد الله بیک (اجداد مهروی ،روستا ،ارجمندی،عبادی مقدم خطبه سرا)، رئیس السادات ، آقاجان بیک(اجداد آقاجانی های کرگانرود شمالی)
انوش خان ، شیخ سعید ...
ارسال : حاج طهماسب روستا

سند قدیمی تالش- نامه میرزا عبادالله به آقاجان بیگ

سند قدیمی تالش- نامه میرزا عبادالله (نایب الحکومه وقت ، اجداد مهروی ،روستا ،ارجمندی،عبادی مقدم خطبه سرا)
به آقاجان بیگ(اجداد آقاجانی ها)
منبع سند:حاج طهماسب روستا


برروووووومه(برامه)

برروووووومه (برامه)واژه ای تالشی که محمود شکری در یکی از سخنرانی های انتخاباتی اش  در انتخابات 94بکار برده و امروزه ورد زبان مردم شده است .

مرحوم چنگیز هنرجو خطبه سرا

مرحوم  چنگیز هنرجو خطبه سرا(متوفی در سال 1377 به خاطر حادثه دلخراش تصادف )
منبع عکس :اکبر برنجی خطبه سرا

نادر شاه و تالشان

روستا ی خطبه سرا در ۲۵ کیلومتری تالش به طرف استارا قرار دارد.کوههای تالش  قسمتی از سلسله جبال البرز می باشد.  بلندترین قله تالش بنام قله باغرو است که در ارتفاعات روستای خطبه سرا قرار دارد.ارتفاع قله باغرو ازسطح دریا ۳۱۹۷ متر است.                           نامهای دیگر این قله{بغرو}و {بکرو}و است.در دامنه ی غربی ان دریاچه نءر قرار دارد ودامنه ی شرقی ان مراتع ودارای چشمه های جوشان فراوانی است.و علفزارهایش   بهشت دامداران در   فصل تابستان میباشد.                                                                                            از جمله مناطق دیدنی خطبه سرا ییلاقات آن می باشد.وچشمه ی انا بولاغی {چشمه ی مادر}یکی از شگفتیهای افرینش است که از  دل کوه باغرو بر می اید.وجود گور های باستانی نشان از قدمت چند هزار سا له خطبه سرا دارد.از جمله درختان کهنسال منطقه درخت سرخدار در بنون ودرخت افرا{بسکم اقاجی}    در اجر گاه بسکاما چل و هزاران درخت تنومند وقامت افراشته در میان جنگلهایش وجود دارد.                                                                                                                               جنگلهای خطبه سرا که جزوی از جنگلهای شمال ایران است دارای گونه های بسیار با ارزش دنیا هستند. هر چه از مناطق پست وجلگه ای به طرف ارتفاعات بالا تر می رویم تنوع درختان هم تقریبا"عوض می شود .بیشتر درختان از نوع  پهن برگ هستند وتعداد کمی هم از نوع سوزنی برگ هستند.    

در قسمت جلگه ای تقریبا" تمامی در ختا ن بومی تبدیل به مزارع وباغات  ویا تبدیل به مناطق مسکونی وغیره شده است . از جمله درختان ی مانند گیلاس آلوچه پرتقال وگردو و گلابی وسیب وازگیل ........برای بهره برداری از میوه شان  کاشته شده است .

در چند دهه قبل در قسمتها جلگه ای در ختانی بود به نام {دمیر آ قاجی}که به زبان ترکی است وبه معنی در خت آهنی است . چوب بسیار سختی دارد و برای استفاه از آن   به عنوان سوخت بسیار دوام دارد و ذغالس بسیار باکیفیت و بادوام است .و تا چند دهه بصورت بسیار انبوه دیده می شد و.....  برگ های این درخت زیبا به رنگ  های بسیار زیبایی در می آید و نمونه های بسیار خوب آن در بین گیسوم به پره سر  در کنار جاده قابل مشاهده است ..نام فارسی آن درخت انجیلی است.

 ریشه وبرگ آ ن خاصیت درمانی داردودر خت بومی مختص شمال ایران می باشد . و اگر انسان دررشد این درخت دخالت نکرده و شاخه زنی نکند ارتفاع این درخت تاحدود ۲۵ متر بالا میرود.

بااینکه تمام درختان زیباییها و فواید مخصوص به خود دارند در خت انجیلی علاوه بر داشتن خاصییت درمانی ودارویی واستفاده از چوب ان در تهیه ذغال واستفاده در صنایع چوب  ـــ در ختی بسیار زیباست ومخصوصا" در فصل پاییز برنگهای بسیا ر مناظر زیبایی را ایجاد میکند {برگهای جوان درخت انجیلی  بنفش مایل به قرمز ودر فصل تابستان  به رنگ سبز تیره ودر خشان در می اید و سر انجام در پاییز به رنگهای مختلف زرد پر رنگ -نارنجی سوخته وپر رنگ و قرمز روشن خالص در می اید}۱

   زیبایی و تنوع رنگ ها ی  این در ختان در تالش در فصل پاییز مناظر بس زیبا وبی بدیل  بوجود می اورد .روستای خطبه سرا با داشتن مناظر خدا دادی - مناظری که بدون دخالت انسان پدید امده است -زیادی ازجمله دارای جنگالهای بکر وییلاقهای بسیار زیبا دارای سواحل دریایی ودارای اثار باستانی چند هزار ساله و داشتن اب وهوای معتدل و... میتواند به  یکی از مناطق گردش گری  تبدیل شود.حفظ ونگهداری وکاشت درخت انجیلی  به زیباییهای منطقه می افزاید.

  در مورد وجه تسمیه کلمه خطبه سرا کمتر تحقیق  شده است زمانی شایع بود که نادر شا ه در این منطقه  به ایراد خطبه پر داخته و بهمین خاطر این روستا خطبه سرا نامیده شده است ولی سندی معتبر وقانع کننده ای را سراغ ندارم .البته در دورا ن  سلطنت نادر شاه بخاطر مالیات گیری شور شهایی در تالش شد  که این شورشها دسالهای ۱۷۴۷ م الی ۱۷۴۷ م رخ دادو در راس قیام کنندگان  تالش کلب حسین بک قرار داشت .-طبق تحقیقات اقای اقای عبدالکریم اقاجانی تالش در کتاب  تاریخ تالش در گستره تاریخ ایران ذکر کرده کلب حسین خان سیاه کلاهی هره دشتی هفتمین جد اقا جان خان از نیاکان طوایف اقاجانی رحمانی وهژبری  لیسار وتالش تاچوبر می باشد.

{ اقای عبدالکریم اقاجانی از اولین کسانی بود که قدم در جستجوی تاریخ تالش گذاشت و مخصوصا"تاریخ دودمانهای تالش راکه در اثر گذشت زمان فراموش می شدند را زنده کرد . کسانی بودند  که حتی سه نسل از اجدادشان را نمی شناختند  با مطالعه  کتاب تاریخ تالش اجدادشان را شناختند و  بعد از اینکه کتاب تاریخ تالش در سال۱۳۷۸ ه شمسی به بازار امد- باور مان امد که تالش هم تاریخی دارد ومی توان برای آن تاریخ نوشت.و     زحمات نویسندگان بعدی از جمله ..........قابل تقدیر است و انشاء الله نویسندگان بعدی تلاشهای بیشتری برای تحقیق در تاریخ تالش که قدمتی بسیار کهن دارد خواهند کرد}.......

   بهرحال دهستان زیبای ما که هم اینک{مهر ۱۳۹۱ شمسی} نز دیک  ۱۷۰۰۰ نفر جمعیت دارد هنوز یک کتاب خانه عمومی ندارد وبا ز از خیران وادارا ت  و مقامات دولتی تقا ضا مندیم بر ای مقابله با شبی خون و تهاجم فرهنگی اقدام بنمایند -   --تاسیس کتاب خانه ها نقش فو ق العاده ای  در مبارزه  با تهاجم فرهنگی در این عصری که از هر طرف فرهنگ غنی ایرانی واسلامی مارا نشانه گرفته اند را می تواندداشته باشد. ..... 


          نادر شاه و تالشان

مطالبی را عینا"و بعضی را خلاصه وار از کتاب  تاریخ تالش جلداول از بخش نادر شاه وتالشان نقل می کنم.

  {از طرفی .....ماموران نادر شاه -راهی ولایات می شدند وبه سرباز گیری و گرد اوری مالیات می پرداختند. ....در این وقت کوه نشینان تالش ......در راس انان یکی از امرای محلی از کوه نشینان اهل تسنن به نام جه لل خان - جلال خان -از پرداخت مالیات خودداری ورزیدو .....و ماموران نادر شاه را از تالش بیرون راندند ...نادر شاه در سرراه خود به شیروان در توقف کوتاهی در مغان  -فرمان داد ودو دسته از  نیر وهای زبده  وکار امد  برای فرو نشاندن شور ش تالشان سنی مذهب .....}  ۲                          فر ماندهان ونیرو های نادر شاه پاز روانه شدن به تالش در محلی نز دیک استارا موسوم به سیاه بیل -سیبلی- اردو زدند. در این هنگام تالشان شبان گاه به اردو گاه شبیخون زده و علاوه بر وارد کردن تلفات مالی وجانی گریختند.   

     نادر شاه دسته دیگری را به تالش گسیل کرد . قوای نادر  در نواحی چلوند وویزنق -ویزنه- ولوندویل ضمن تخریب خانه وبه اسارت گرفتن زنان وکودکان چند نفر را به قتل رسانده و از درختان اویزان کردند.وسپس  باراهنمایی قلیچ بیک استارایی به اقامت گاه جلال خان سیاه کلاهی در هره دشت لیسار حمله کردندو وجلال خان را به اتهام رهبری در شبی خون واقعه سیاه بیل -سیبلی - به قتل رساند. .... 

......و سپس جنگی هم توسط نیرو های نادر با پدر جلال خان به نام کربلایی حسین خان  در محلی موسوم  به-میرام گوله شن -یا بهرام گلشن در گرفت . ونیرو های نادر شکست سختی خوردند  محمد حسین خان افشار فرمانده ساخلوی استارا مجبور به عقب نشینی شد و قره خان با ۲۰۰ نفر به اسارت کلب حسین خان در امد  . سپس شورش هایی هم در گسکریان وقبلیل امارد-عمار لو ها به جنگ به قوای دولتی پر داختند...برای مطالعه بیشتر به اصل کتاب که تماما" با سند ومدرک تحریر شده مراجعه شود .

بهر حال اینها مدارکی است که نشان دهنده ان است که در زمان نادر شاه در تالش شورشها ودر گیری هایی در منطقه تالش شده است  و نادر شاه در این محل به ایراد خطبه پرداخته یا نه بنده توانایی تحقیق بیشتری به علت نبو دکتابخانه در محله خطبه سرا را ندارم و مدرک وسندی را هم که نشان دهد که

قبل از حکومت نادر شاه نا م محل به نام خطبه سرا بوده باشد ،تا حال مشاهده  نشده است .انشا ا.... محققین با مطالعه ی دقیق  در تاریخ تالش حقایق تازه ای را کشف کنند.

عکس قدیمی بهزاد،چنگیز فرحبخش و ایرج میر مسعودی

عکس قدیمی
نفرات جلو  از راست بهزاد،چنگیز فرحبخش و ایرج میر مسعودی
منبع عکس :بهنام حمیدی

عکس قدیمی عبدالرحیم خان

مرحوم عبدالرحیم خان آقاجانی, ناصرخان, زینب خانم, مرحوم پری خانم, اسفندیارخان و ساراخانم در آغوش, جلو: تقی و گودرز
مشهد, سال١٣۴٢

هان ای دل غمگینه بر رینه گذر کن هان احوال خوانین را را پیشینه عبرت دان .نهضت حسینی نژاد

هان ای دل غمگینه بر رینه گذر کن هان احوال خوانین را را پیشینه عبرت دان .نهضت حسینی نژاد
....چند سال قبل به تهیه لحاظ تهیه عکس از مسجد وامامزاده وقبور خانهای گذشته به رینه رفته بودم قبر خانم عزت الملوک را که در خارج از مقبره خانوادگی به خاک سپرده شده بود با غربت و حقارت دیدم که داد سخن از گذشته غرور امیز می دادبربالای قبرش سوره حمد واخلاص را به فاتحه خواندم وبر عبرت روزگاران انگشت حیرت به دندان گرفتم وگفتم:

هان ای دل غمگینه بر رینه گذر کن هان      احوال خوانین را را پیشینه عبرت دان

سردار چه شداخر   زان کوکبه قدرت           بر  باد   فنا رفته ویرانه   شده ایوان

سالار به بدبختی   بدنام هوا گشته           گلناز به سر سختی اواره شده حیران

سرتیپ به خوشنامی درویشی عزلت را      بگزید وبه رحمت رفت در دایره کیهان

  گر نام نکو خواهی خوشنام باید زیست         نفرین بود    ان را  بگرفته ره خذلان

ای وای بران دیده گریان نشده اینجا            فریاد بران مردم بدنام شدند نادان

  یارب تو پناهم ده پاکی زگناهم ده           درمانده به درگاهم ای انکه تویی رحمان

               نهضت به خطا کاری شرمنده درگاه است

               شرمنده شده خان خانی و هم خاقان

بهر حال در کار نامه خدمتگزاری مرحوم سلیمان پاشاخان بابکان ساسانی وعبدالعزیز خان امیری تالش و خانم عزت الملوک ساساندخت و برای نشیب و فراز و فراز فرودها و نکات زشت و زیباییها،نکات درخشانی وجود دارد  و ان تاسیس شهرداری در سال 1330 در رضواندهو رضوانشهر کنونی می باشد.

اولین شهردار افتخاری این شهر مرحوم عبدالعزیز خان بودکه برای استقرار شهر داری وبرای عمران وابادی این شهردر ان سالهای اولیه که بازار چه ای بیش نبودخدمات ارزنده ای انجام دادند و هم چنین در پونل نیز از لحاظ اختصاص زمین و ساختمان برای بخشداری در ان سالهای قبل از انقلاب وکمک به پیشرفت امور فرهنگی خدمات زیادی انجام شد وچه بسیار زمینهای مزروعی از دینا چال تا سیاه اوزان به زارعین به عنوان نان خانه دادندو چه سالهای زیادی برای گرفتن مال الاجاره از رعایا خود داری می کردندو بدهی های سالیانه را به انها می بخشیدندو به اکثر رعایا و کار گزاران کمک های فراوان می نمودندو به اکثر بستگان انها اسب و گاو وگوسفند به رایگان هدیه می نمودندو با انها با مشارکت عادلانه ومنصفانه رفتار می نمودند ولی بعد از اصلاحات ارضی شاه ورق برگشت وبخت واقبال رو به افول گذاشت .اکثرنمک خواران از انها روبر تافتند جز تعداد اندکی که حق نمک خوارگی بجای اوردند.

بهر تقدیر انها رفتند و خوب وبد اعمال خود را به یاد گار گذاشتند.شیخ سعدی فرمود:

زنده و جاوید ماند هر که نکونام زیست     کز عقبش ذکر خیر زنده کند نام را

منبع :تالشنامه صص 302  حاجی نهضت حسینی نژاد
تایپ: اسفندیار آقاجانی

عکس قدیمی اهالی جوکندان


از راست ...اقای چراچی...مرحومین..قربان دایی کشیی نیا ...و خانجان بگ