نیایشگاه باستانی اسپی مزگت [۱] مربوط به
دوره ساسانیان است و در ۸۰ کیلومتری باختر شهر رشت و در کنارهٔ راست رودخانه ی دیناچال جای دارد.
واژه اسپی مزگت به معنای مسجد سفید است. واژهٔ مسجد در زبان عربی هم بر گرفته از همین واژه کهن ایرانی است.
هم مسجدی در خیابان فلسطین شهر سنه دژ (سنندج) هم مزگت احمدی نسب است که گواه کاربرد این نام در میان همه ی ایرانیان است.
کلمه مزگت در ایران باستان به معنای مسجد است . هم اکنون در بخش خورو بیابانک در شرق استان اصفهان به مسجد ، مزگت می گویند.
https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%BE%DB%8C_%D9%85%D8%B2%DA%AF%D8%AA
نشانههای معماری این بنا بیانگر مذهبی بودن آن است که پیش از اسلام آتشکده
زرتشتیان بوده است و پس از اسلام با نام مسجد محل عبادت مسلمانان خوانده
شد. بعضیها معتقدند این مسجد توسط عبدالله بن عمر بنا شده به همین دلیل
است که به آن «مسجد عبداللهی» هم میگویند. روی یکی از دیوارهای آن
کتیبهای کوفی که روی آن آیه «لم یخش الا الله فعسی اولئک آن یکونوا من
المهتدین» از سوره توبه حک شده، به روشنی نمایانگر است اما کتیبههای دیگر
خوانا نیستند.....
اسپی مزگت در کتاب «از آستارا تا استارآباد» دکتر منوچهر ستوده،
ایرانشناس و جغرافیدان، یکی از عجایب هشتگانه گیلان به شمار آمده است. وی
در این کتاب نوشته است: «این بنا که امروزه روی در خرابی و فنا دارد،
باید روزی در محلی آباد و معروف بنا شده باشد، اما در هیچیک از کتب
تاریخی محلی و سفرنامههای خارجیان و ایرانیها نامی از این مسجد نیامده
است. عجیبتر اینکه رابینو نیز این بنای تاریخی را از قلم انداخته است...
.» دو مسیر به مسجد سفید منتهی میشود که یکی از آنها از میان پارک جنگلی
دکتر درستکار میگذرد که با درختان راستقامت تزئین شده است. جاده آسفالت
نشده به شما این توفیق اجباری را میدهد که از زیبایی مسیر بهرهمند شوید.
در ورودی مسجد اطلاعاتی از مسجد و مشخصات آن در معرض دید بازدیدکنندگان
قرار گرفته که متاسفانه مانند بیشتر کارهای سازمان میراث فرهنگی، اشتباه
فاحش املایی در متن لاتین آن وجود دارد. بهتر بود که فردی آشناتر به زبان
انگلیسی را استخدام میکردند زیرا دلیل استفاده از زبان انگلیسی در اماکن
تاریخی این است که مورد بازدید توریستها قرار میگیرند.
http://fdn.ir/content/view/68628/87/